mandoline – Lyra mandoline – ukelele
Mandoline
Hans de Louter:
De mandoline is voorzien van een gestoken boven- en onderblad wat resulteert in een wat jazzier klankkleur. Mede door de welving is de projectie van de sound goed te noemen. Het instrument heeft een veelvoorkomende mensuur, gelijk aan de Gibson mandolines. Vele uitvoeringen zijn mogelijk.
Deze mandoline is eindelijk klaar, ik heb er om uiteenlopende redenen zo’n vier jaar over gedaan. De corpus was nagenoeg gereed, alleen de hals liet zich niet echt vangen. Een bevriende vioolbouwer had het er al eens over dat de klank van het klankhout – het nu door de jaren heen ongelakte vurenhout – ook bij mij toch wel een heel stuk minder zou kunnen gaan worden.
Wat te doen?
Door middel van een schraapstaal kun je het bovenblad bewerken, dus niet met schuurpapier waardoor er kleine ‘kringeltjes’ zouden kunnen ontstaan.
Je neemt zo’n schraapstaal en je verwijdert 0,1 tot 0,3 mm van de bovenkant van het bovenblad. Je kunt het blad tussendoor gaan testen en als dat niet genoeg geholpen heeft, dan neem je weer dat schraapstaal totdat de klankkleur wel goed is… Je zult zien dat de klankstructuur een heel stuk rijker kan worden met gebruik van deze aloude gereedschappen.”
Technische gegevens
Mensuurlengte: 35,4 cm
Gebruikte houtsoorten
- onderblad, krans en hals: Bosnisch esdoorn
- bovenblad: fichte-hout
- toets en kopplaat: ebbenhout
-
- verschillende onderdelen van de body van de mandoline
-
- de zijkanten van de mandoline in de mal
-
- het bovenblad met de twee kruislingsbalken
-
- het inleggen van de rozet met paarlemoer
-
- detail van het inleggen van de rozet
-
- de vorderingen van de rozet van de mandoline
-
- de rozet van de mandoline is compleet
-
- detail van de rozet van een mandoline
-
- de ‘Hohlkele’ wordt in het onderblad aangebracht
-
- deze kruisbalkjes worden op een precieze manier verlijmd
-
- de twee naden in het onderblad worden met kopshout gelijmd
-
- het verlijmen van de kopplaat
-
- de randinleg van de mandoline gebeurt in twee delen, dit is de eerste maal
-
- op deze carved top mandoline worden de bindings geplaatst
-
- de randinleg van de mandoline is klaar
-
- de liefkozende duiven hebben elkaar weer gevonden
-
- het paarlemoer wordt in het ebbenhout gelijmd
-
- de hals wordt aan de corpus gezet
-
- mijn naam in paarlemoer…
-
- de toets krijgt zijn binding
-
- de mandoline is gereed (op het lakken na)
Lyra mandoline
Hans de Louter:
Mijn model heb ik ontworpen op het beeld van twee copulerende zwanen en vindt zijn oorsprong in een instrument gebouwd door Orville Gibson, de grondlegger van de bekende Amerikaanse Gibson fabriek, aan het eind van de 19e eeuw.
De vorm van de lyra (ook ‘lier’ genoemd) gaat terug naar de klassieke Griekse oudheid en was van oorsprong een harpje. Tegenwoordig is de lyra nog steeds een bekend en veelvuldig voorkomend archetypisch beeld.
Door een mandoline-hals en mensuur toe te voegen vormde zich dit bijzondere model.
Er zijn invloeden terug te vinden uit de Renaissance en uit de Jugendstill-periode.
Als proeve van bekwaamheid en tevens uit bouwtechnische interesse heb ik dit instrument in 2 jaar tijd gebouwd, gebruik makend van de heilige geometrie – de gulden snede en de numerologie vanuit de kabbalah (de esoterische Joodse leer) – om zo tot een organische eenheid te komen.
Om het beeld compleet te maken heb ik enkele klassieke en religieuze symbolen toegepast zoals de ‘hoorn des overvloeds’ en de ‘levensboom’.
Technische gegevens
Mensuurlengte: 35,4 cm
Gebruikte houtsoorten
- onderblad, krans en hals: Bosnisch esdoorn
- bovenblad: fichte-hout.
- er zijn zeven houtsoorten verwerkt: fichte, esdoorn, palissander, mahonie, noten, ebben en coromandel.
In totaal zijn er 61 stukken paarlemoer gebruikt; het paarlemoer als weerspiegeling van de hemel.
-
- lyra-mandoline frontaanzicht met een handgestoken bovenblad
-
- lyra-mandoline, de achterkant van het instrument bestaat uit 2 delen handgestoken esdoorn
-
- lyra-mandoline, de krul, net een zwanenhals
-
- lyra-mandoline, de kop, ingelegd met paarlemoer in ebbenhout
-
- lyra-mandoline, de achterkant van de kop; twee liefkozende duiven
-
- lyra-mandoline, de roset met de slagplaat
Ukelele
Hans de Louter:
Het is altijd iets bijzonders geweest om een ukelele te bouwen, enerzijds door de functionaliteit in de muziek en anderzijds doordat hij gebouwd is met het restmateriaal van het hout van een gitaar. Er zit een uitdaging in: hoe bouw je deze ukelele, zonder dat het wat aan te schaffen materiaal kost?
Dit is zo’n voorbeeld:
Technische gegevens
Mensuurlengte: 35,4 cm
Gebruikte houtsoorten
- onderblad en krans: palissander
- bovenblad: fichte-hout
- toets: ebbenhout
- de hals: notenhout
- het inlegwerk: 2 soorten paarlemoer
-
- een door Hans de Louter gebouwde ukelele
-
- het onderblad van palissander en de hals van notenhout
-
- het lakken van de ukelele met spirituslak
-
- de kop met het inlegwerk van twee soorten paarlemoer
